Cień fotografa. Obrazy i rzeczywistość

Fotografia bliskiej osoby może nas poruszyć „jak światło gwiazdy” (Roland Barthes), zdjęcia uciekających dzieci boleśnie uprzytamniają okropieństwa wojny. Jak to się dzieje, że zdjęcia mają na nas tak wielki wpływ? Ile rzeczywistości kryje się w czy też za obrazem?

Helmut Lethen zadaje te pytania, wędrując przez dwudziestowieczną historię sztuki i mediów: na przykładzie słynnych fotografii Roberta Capy z lądowania w Normandii pokazuje, jak zdjęcia zmieniają się w znaki czasu, zafascynowany śledzi performanse Mariny Abramović, w których sztuka stapia się z rzeczywistością, zgłębia ironiczną grę ze znakiem konceptualisty Bruce’a Naumana, która sprawia, że wszelka kryjąca się za nią rzeczywistość znika, w idyllicznych obrazach odkrywa owo totalne opuszczenie, które przerażało go już w dzieciństwie. Lethen tłumaczy, czym są i czym mogą być zdjęcia, nie zdradzając ukrytej za nimi rzeczywistości. Wielka pochwała i szkoła widzenia w nieprzejrzystym czasie.

Helmut Lethen, ur. 1939, germanista, kulturoznawca. W latach 1977–1996 wykładał na uniwersytecie w Utrecht, następnie przejął Katedrę Współczesnej Literatury Niemieckiej w Rostocku. Od 2007 roku kieruje Międzynarodowym Centrum Badawczym Nauk o Kulturze w Wiedniu. Jego książka Verhaltenslehren der Kälte (1994) o intelektualistach okresu międzywojennego uchodzi w Niemczech za lekturę obowiązkową. Za Cień fotografa otrzymał nagrodę Lipskich Targów Książki 2014.